Uitgelegd: waarom de terugkeer van de Hagia Sophia als moskee de seculiere geloofsbrieven van Turkije op een gebed plaatst
In een televisietoespraak aan het land zei Erdogan dat de conversie zes maanden in beslag zou nemen. Tijdens zijn toespraak merkten waarnemers op dat de president geen melding maakte van Ataturk, de stichter van de Turkse republiek, misschien in een opzettelijke poging om die vereniging uit de Hagia Sophia te verwijderen.

Op vrijdag, de hoogste rechtbank van Turkije toegestaan voor de verbouwing van de bijna 1500 jaar oude Hagia Sophia van een museum in een moskee . Het eeuwenoude bouwwerk, dat op de werelderfgoedlijst van Unesco staat, was oorspronkelijk een kathedraal in het Byzantijnse rijk voordat het in 1453 in een moskee werd veranderd, toen Constantinopel viel door de Ottomaanse troepen van Sultan Mehmet II. In de jaren dertig sloot Mustafa Kemal Ataturk, de stichter van de Republiek Turkije, de moskee echter en veranderde het in een museum in een poging het land seculierer te maken.
De Turkse Raad van State had in zijn uitspraak verklaard dat de verbouwing van de Hagia Sophia van een moskee in het museum door de oprichter van het land illegaal was. Een uur nadat de uitspraak van de rechtbank was bekendgemaakt, vaardigde de Turkse president Recep Tayyip Erdogan een bevel uit waarin stond dat de Hagia Sophia open stond voor moslimaanbidding. Het bevel luidde: Het besluit werd genomen om het beheer van de Ayasofya-moskee over te dragen aan het Directoraat Religieuze Zaken en het open te stellen voor aanbidding.
Gefeliciteerd. pic.twitter.com/MzP6nzn9Jc
— Recep Tayyip Erdogan (@RTErdogan) 10 juli 2020
elise ecklund netto waard
Vrijdag had de Raad van State unaniem een kabinetsbesluit uit 1934 over de status van het monument ingetrokken en verklaard dat de Hagia Sophia in zijn eigendomsakten als moskee was geregistreerd.
Kort na het gerechtelijk bevel werden de geverifieerde sociale-mediapagina's van de Hagia Sophia die naar de structuur als een museum hadden verwezen, verwijderd. De statuswijziging van de Hagia Sophia komt er na herhaalde waarschuwingen van de internationale gemeenschap, waaronder Unesco, om ervoor te zorgen dat Turkije niet doorgaat met deze plannen.
Wat was de reactie op de verandering in de status van de Hagia Sophia?
Lokale nieuwsberichten zonden beelden uit van mensen in Istanbul die zich verzamelden buiten de Hagia Sophia nadat de rechtbank haar beslissing had aangekondigd, ter viering van het vonnis. Weken voor het vonnis had de oecumenische patriarch Bartholomeus in Istanbul, het geestelijk hoofd van de orthodoxe christenen, gezegd dat het ombouwen van de Hagia Sophia tot een moskee het oosten en het westen zou breken.
Na het vonnis verklaarde Vladimir Legoida, woordvoerder van de Russisch-Orthodoxe Kerk: Er is niet geluisterd naar de bezorgdheid van miljoenen christenen... Uit de uitspraak van de rechtbank van vandaag blijkt dat alle oproepen tot de noodzaak van extreme delicatesse in deze zaak werden genegeerd.
Het Griekse ministerie van Buitenlandse Zaken had eerder een krachtige verklaring afgegeven waarin stond dat deze conversie een schending was van UNESCO's 'Conventie betreffende de bescherming van het culturele en natuurlijke erfgoed van de wereld', waar een aangewezen museum voor cultureel werelderfgoed werd gebruikt om andere doeleinden te promoten.
Na het vonnis zei de Griekse minister van Cultuur, Lina Mendoni, dat de uitspraak absoluut bevestigt dat er geen onafhankelijke gerechtigheid is in Turkije en zei dat de stap een openlijke provocatie was voor de beschaafde wereld. Het nationalisme van president Erdogan... neemt zijn land zes eeuwen terug in de tijd, voegde Mendoni eraan toe. Cyprus veroordeelde de uitspraak en de Europese Unie zei dat het betreurenswaardig was.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zei teleurgesteld te zijn over de stap en gaf aan de plannen van Turkije voor de Hagia Sophia in acht te nemen om ervoor te zorgen dat deze voor iedereen toegankelijk blijft.
Turkije vond steun in de Turkse Republiek Noord-Cyprus (TRNC), een gebied dat alleen door de Turkse regering wordt erkend. Premier Ersi Tatar zei: Hagia Sophia is een Turkse, moskee en werelderfgoed sinds 1453. Het besluit om het als moskee te gebruiken en tegelijkertijd als museum te bezoeken, is goed en verheugend.
Erdogan had in Turkije weinig tegenstand ondervonden tegen deze plannen, zeggen onderzoekers, omdat religieuze minderheden niet betrokken wilden zijn bij wat wordt gezien als een polariserend onderwerp. Na het vonnis is hun standpunt grotendeels hetzelfde gebleven, en weinigen in Turkije hebben de wijziging in de status van het monument publiekelijk aan de kaak gesteld.
Wat betekent dit voor de Hagia Sophia?
Erdogan verklaarde dat de Hagia Sophia na 85 jaar op 24 juli met vrijdaggebeden als moskee zou openen. Volgens lokale nieuwsberichten in Turkije zal de toegangsprijs die was ingevoerd toen het monument een museum was, worden geschrapt, waardoor het gratis is voor alle bezoekers. Ondanks de statuswijziging blijft de Hagia Sophia open voor buitenlandse en lokale toeristen. In een televisietoespraak aan het land zei Erdogan dat de conversie zes maanden in beslag zou nemen. Tijdens zijn toespraak merkten waarnemers op dat de president geen melding maakte van Ataturk, de stichter van de Turkse republiek, misschien in een opzettelijke poging om die vereniging uit de Hagia Sophia te verwijderen.
Het is niet duidelijk of de verbouwing van de Hagia Sophia invloed zal hebben op de Byzantijnse kunstwerken en mozaïeken in het monument. In 1453, toen Constantinopel viel voor de Ottomaanse troepen van sultan Mehmet II, werd de Hagia Sophia geplunderd door de binnenvallende Ottomanen en kort daarna in een moskee veranderd. De structuur van de Hagia Sophia werd vervolgens onderworpen aan verschillende interne en externe veranderingen waarbij orthodoxe symbolen werden verwijderd of gepleisterd en minaretten werden toegevoegd aan de buitenkant van de structuur. Veel van deze Byzantijnse symbolen zijn vandaag de dag nog steeds te zien, en veel gebruikers van sociale media uitten hun bezorgdheid over de toekomst van de resterende mozaïeken en kunstwerken zodra de moskee weer opengaat.

Er is ook geen duidelijkheid over de vraag of het monument zijn UNESCO-erfgoedstatus zal behouden na de verbouwing tot moskee of dat de internationale organisatie de aanwijzing zal intrekken. Na de uitspraak heeft de organisatie een verklaring uitgegeven waarin staat: UNESCO roept de Turkse autoriteiten op om onverwijld een dialoog te openen om te voorkomen dat een stap terug wordt gedaan van de universele waarde van dit uitzonderlijke erfgoed, waarvan het behoud zal worden beoordeeld door het Werelderfgoedcomité in zijn volgende sessie.
Het is ook niet duidelijk of de uitspraak in de zaak van de Hagia Sophia zal worden gebruikt om andere openbare plaatsen die Ataturk tot musea heeft omgebouwd, zoals het Topkapi-paleis in Istanbul, de voormalige zetel van het Ottomaanse rijk, om te bouwen.
Express uitgelegdis nu aanTelegram. Klik hier om lid te worden van ons kanaal (@ieexplained) en blijf op de hoogte van het laatste nieuws
Wat betekent dit voor het secularisme in Turkije?
In een interview kort na de uitspraak zei de Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk tegen de BBC: Er zijn miljoenen seculiere Turken zoals ik die hiertegen huilen, maar hun stemmen worden niet gehoord... de rest van de wereld zijn we helaas niet meer seculier.
William Devane leeftijd
Onderzoekers geloven dat Erdogan systematisch de seculiere idealen van Mustafa Kemal Ataturk, waarop de moderne Turkse republiek werd gesticht, heeft uitgehold. President Recep Tayyip Erdogan en de dominantie van zijn AK-partij over de politieke sfeer van Turkije gedurende bijna twee decennia heeft het langzaam van een constitutioneel seculier land naar een meer religieuze en conservatieve natie geduwd. Op het eerste gezicht heeft de AK-partij beweerd seculier te zijn, maar zoals blijkt uit het geval van de Hagia Sophia, lijkt het erop dat de partij niet zal aarzelen om de seculiere erfenis van Ataturk te veranderen om haar eigen politieke doelen te bereiken.

Waarnemers geloven dat Erdogans plannen voor de bekering van de Hagia Sophia nauw verband hielden met zijn pogingen om politieke punten te scoren en politieke steun op te bouwen, vooral onder conservatieven, die hij heeft zien afnemen na zijn verlies bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2019 in Istanbul.
Onderzoek naar secularisme in Turkije van de afgelopen twee jaar laat echter zien dat velen in het land, vooral jongere burgers, minder religieus zijn, ondanks pogingen van de regering om haar versie van voorgeschreven religieus gedrag te promoten. Erdogan had ooit verklaard dat hij een vrome generatie wilde creëren. Analisten zijn van mening dat jonge Turken niet geïnteresseerd zijn in dit soort religie en zich er actief tegen hebben verzet.
Deel Het Met Je Vrienden: