Wat de Amerikaanse erkenning van Jeruzalem als de hoofdstad van Israël betekent?

Jeruzalem is in zekere zin symbolisch voor het Israëlisch-Palestijnse conflict zelf. Centraal staat de strijd over wie de controle krijgt over de oude stad die heilig is voor joden, moslims en christenen.

De Rotskoepel, het meest herkenbare oriëntatiepunt van Jeruzalem, woensdag. (AP)

Tijdens een geplande toespraak op woensdag erkende president Donald Trump Jeruzalem als de hoofdstad van Israël. Waarom kon dit, zoals Ankara zei, de regio en de wereld in een vuur storten zonder einde in zicht?

Wat is er zo belangrijk aan Jeruzalem?

Jeruzalem is in zekere zin symbolisch voor het Israëlisch-Palestijnse conflict zelf. Centraal staat de strijd over wie de controle krijgt over de oude stad die heilig is voor joden, moslims en christenen. Na het einde van de Eerste Arabisch-Israëlische Oorlog in 1948, werd Jeruzalem opgedeeld in West en Oost, respectievelijk onder Israëlische en Palestijnse controle. Maar in juni 1967, tijdens de Zesdaagse Arabisch-Israëlische Oorlog, veroverde Israël Oost-Jeruzalem van Jordaanse troepen, en het Israëlische parlement verklaarde dat het gebied was geannexeerd aan Israël en Jeruzalem was herenigd.

Dit marginaliseerde de Palestijnen, die wilden dat Oost-Jeruzalem hun hoofdstad zou worden onder de tweestatenoplossing. Niet afgeschrikt door de weigering van de internationale gemeenschap om de annexatie goed te keuren, voegde Israël meer dan 200.000 Joodse kolonisten toe aan het ooit bijna geheel Arabische Oost-Jeruzalem. Ondanks Israëls greep op zijn verenigde en eeuwige hoofdstad, bevestigden de VN in december 2016 opnieuw dat de Palestijnse gebieden van Jeruzalem onder vijandige bezetting stonden. Buitenlandse ambassades naar Israël bevinden zich in Tel Aviv, niet in Jeruzalem. De standpunten van landen over de status van de stad verschillen gradueel, maar vrijwel geen enkele erkent de Israëlische claim. India steunt traditioneel een tweestatenoplossing en verzekerde dat de Indiase ambassade in Tel Aviv zou blijven. Gezien dit alles zal de erkenning van Jeruzalem als de uitsluitende hoofdstad van Israël door Trump een enorme beleidsverschuiving betekenen.

ellen pompeo netto waard 2018

LEES | Erkenning van VS Jeruzalem: Ons standpunt over Palestina is onafhankelijk, consistent, zegt India

Kyrie Irving nettowaarde 2017

OK, maar is de strijd alleen om territorium?

Het gaat zowel over geloof als over burgerlijke ruimte. Jeruzalem heeft de Westelijke Muur, een deel van de berg waarop de Heilige Tempel stond, met daarin het Heilige der Heiligen, de heiligste Joodse plaats waar de Joden geloven dat het fundament voor het scheppen van de wereld zich bevond, en waar Abraham zich voorbereidde om zijn zoon te offeren; de Rotskoepel en de al-Aqsa-moskee, de op twee na heiligste plaats in de islam; en de kerk van het Heilig Graf, waarvan wordt aangenomen dat Jezus is gekruisigd en waar hij is opgestaan. Miljoenen bezoeken deze heiligdommen, en wrijving over wie Jeruzalem controleert, veroorzaakt onrust. In juli begonnen protesten na een vuurgevecht tussen Israëlisch-Arabische schutters en Israëlische politieagenten bij de Tempelberg. De spanning strekt zich uit tot burgerrechten – ongeveer 37% van de bevolking van Jeruzalem is Arabisch, maar de gemeentelijke begrotingen zouden Palestijnen discrimineren, die leven met verblijfsvergunningen die kunnen worden ingetrokken. Palestijnen worden ook geconfronteerd met segregatie, omringd door joodse enclaves van na 1967, en er zijn meldingen geweest van Israëlische soldaten die Palestijnse burgers als doelwit hadden in intimidatie.

Lees | De verhuizing van Donald Trump naar Jeruzalem doet alarmbellen rinkelen in de Arabische wereld

Dus waarom neemt Trump deze stap nu?

In 1995, toen Bill Clinton president was, nam het Congres de Jerusalem Embassy Act aan en erkende de stad als de hoofdstad van Israël. Maar terwijl presidenten Clinton, Bush Jr en Obama de wet in eigen land hebben gesteund, heeft de internationale realiteit hen ervan weerhouden deze uit te voeren. Zo tekent de Amerikaanse president om de zes maanden een verklaring van afstand, waarmee het besluit om de ambassade te verhuizen wordt uitgesteld. Tijdens zijn campagne beloofde Trump de Jerusalem Embassy Act uit te voeren. Er werd gespeculeerd dat hij bijna zou leveren nadat hij twee deadlines had gemist om de verklaring van afstand te ondertekenen.

viola davis netto waard 2015

Hoe hebben andere landen gereageerd?

De islamitische wereld is woedend. De Palestijnse president Mahmoud Abbas heeft gewaarschuwd voor gevaarlijke gevolgen, de Jordaanse koning Abdullah II en de Saoedische koning Salman hebben de VS gewaarschuwd, Turkije heeft gedreigd de banden met Israël te verbreken, Iran heeft verklaard dat de Palestijnse natie de overwinning zal behalen, China heeft gezegd dat het de regionale conflict, Egypte, de Arabische Liga en verschillende Europese landen hebben ernstige bedenkingen geuit, en de paus heeft gepleit voor status-quo. Hamas heeft met een intifada gedreigd en Hezbollah zou agressief kunnen reageren. India, bevriend met zowel Palestina als Israël, zou voor een dilemma kunnen komen te staan.

Wat hoopt Trump te winnen?

Hij probeert ongetwijfeld zijn kernbasis van pro-Israëlische hardliners te plezieren. Maar zoals met de meeste politieke ontwikkelingen in het Midden-Oosten, zou er een groter regionaal spel op komst kunnen zijn, inclusief mogelijk een VS-Saoedi-Israël alliantie tegen Iran, de gemeenschappelijke vijand. Critici hebben ook gewezen op vermeende Israëlische pogingen om druk uit te oefenen op het overgangsteam van Trump, wat zou kunnen vallen binnen de reikwijdte van het onderzoek door speciaal aanklager Robert S Mueller III. En misschien is er de verborgen hand van de Saoedische kroonprins Muhammad bin Salman, die naar verluidt een nauwe band heeft met Trumps schoonzoon en adviseur voor het Midden-Oosten, Jared Kushner (die wordt geconfronteerd met beschuldigingen van belangen in Israëlische nederzettingen). Het laatste in dit verhaal horen is nog ver weg.

Deel Het Met Je Vrienden: